Depresja a zaburzenia odżywiania – AN i BN

„Częstość występowania depresji u osób z różnymi postaciami zaburzeń odżywiania jest wielokrotnie wyższa niż w populacji ogólnej, w przypadku chorych na anoreksję wynosi od 30% do 90% , podobne wartości występują u osób z rozpoznaniem bulimii” (za Wiatrowska, 2021).

Pomiędzy zaburzeniami odżywiania a depresją niezaprzeczalnie istnieją silne powiązania. Ich charakter jest bardzo złożony i trudny do ustalenia. Z jednej strony nie ulega wątpliwości, że zaburzeniom odżywiania towarzyszy depresja a z drugiej rodzi się pytanie, czy jest ona przyczyną zaburzeń odżywiania, czy ich skutkiem? Według Rybakowskiego (2016), u części chorych zaburzenia odżywiania, głównie w postaci anoreksji i bulimii, mogą stanowić MASKĘ DEPRESJI.

Zachorowanie na anoreksję czy bulimię często jest poprzedzone zaburzeniami afektywnymi które mogą występować równolegle z objawami zaburzenia odżywiania się lub ujawniają się się jako ich następstwo, niekorzystnie oddziałując na przebieg i proces leczenia.

Badania Sali i Simona (2011) wykazały, że przebieg depresji u chorych z anoreksją jest inny niż u chorych z bulimią.

Osoby z anoreksją w porównaniu z chorymi na bulimię odznaczają się istotnie większym nasileniem objawów somatyzacji i depresji z niepokojem, co jest powiązane z motywacją do podjęcia leczenia.

Istotną rolę w obrazie anoreksji pełni lęk przed przyrostem masy ciała i zniekształceniem sylwetki, ponieważ prowadzi on do restrykcyjnych ograniczeń żywieniowych oraz nieprawidłowych zachowań kompensacyjnych. Osoby z bulimią ujawniają nieprawidłowy obraz własnego ciała, jednak w przeciwieństwie do pacjentów z anoreksję nie zaprzeczają chorobie i nie pomniejszają jej objawów. Zaburzeniu często towarzyszy poczucie winy i dyskomfortu psychicznego, wysoki niepokój, tendencja do zachowań destrukcyjnych, takich jak samouszkodzenia, które depresja może nasilać.

U chorych na anoreksję przeważa depresja melancholiczna, która charakteryzuje się przejmującym smutkiem z anhedonią, gorszym samopoczuciem w godzinach rannych, wczesnym budzeniem się, spadkiem masy ciała, brakiem apetytu, niepokojem psychoruchowym. Nieco rzadziej występuje w tej grupie depresja lękowa, przebiegająca z ciężkimi objawami i wysokim ryzykiem prób samobójczych.

W grupie chorych z bulimią dominuje depresja atypowa, w której występują: nadmierna senność, niepohamowane łaknienie, gorsze samopoczucie w godzinach wieczornych, reaktywność nastroju. Rzadziej odnotowuje się hipochondryczną postacią depresji, która jest powiązana z nadmierną dbałością o zdrowie i obawami przed chorobą oraz zaabsorbowaniem własnym ciałem i wyglądem.

Analiza nasilenia objawów depresyjnych (Wiatrowska, 2021) pokazała, że u większości kobiet z anoreksją i bulimią występuje umiarkowana lub ciężka depresja, co zostało potwierdzone również przez innych badaczy. Współwystępowanie depresji powinno być zatem uwzględniane zarówno w procesie diagnostycznym, jak i podczas planowania leczenia osób z zaburzeniami odżywiania.

LITERATURA:

Rybakowski, J. (2016). Zaburzenia afektywne. W: M. Jarema (red.). Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny (s. 153–192) Warszawa: Wyd. Lekarskie PZ WL.

Sala, P., Simon, W. (2011). Nasilenie ogólnych objawów psychopatologicznych, czynników motywacyjnych oraz poczucia koherencji u chorych z rozpoznaniem anoreksji i bulimii psychicznej. W: Postępy Psychiatrii i Neurologii, 20(3), 185–191.

Wiatrowska, A. (2021). Nasilenie objawów i struktura depresji u kobiet z zaburzeniami odżywiania. W: Lubelski rocznik pedagogiczny. T. XXXX, 40.4.327-346. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Lublin.