Depresja – leczenie

Depresja jest częstym i poważnym zaburzeniem psychicznym, które negatywnie wpływa na nasze samopoczucie, myślenie, działanie i postrzeganie świata.

Prawie trzy na dziesięć osób dorosłych (29%) otrzymało diagnozę depresji w pewnym momencie swojego życia, a około 18% obecnie doświadcza depresji, zgodnie z badaniem z 2023 r. Kobiety są bardziej narażone niż mężczyźni, a młodzi dorośli są bardziej narażeni niż starsze osoby. Podczas gdy depresja może wystąpić w dowolnym momencie i w każdym wieku, średnio może pojawić się po raz pierwszy w późnych latach nastoletnich do połowy 20. roku życia.

Leczenie depresji

Depresja jest jednym z najbardziej uleczalnych zaburzeń psychicznych. Od 70% do 90% osób z depresją ostatecznie dobrze reaguje na leczenie.

Aby zdiagnozować depresję, lekarz przeprowadzi dokładną ocenę diagnostyczną, która obejmuje kompleksowy wywiad w celu omówienia objawów, a także historii osobistej, medycznej i rodzinnej. Ponadto należy przeprowadzić badania neurofizjologiczne w celu wykrycia chorób współistniejących, które mogą przypominać depresję — takich jak zaburzenia równowagi hormonalnej, niedobory witamin, problemy neurologiczne oraz używanie narkotyków lub alkoholu. Badania laboratoryjne i obrazowe mogą być również uwzględnione w ocenie jako część badania przesiewowego. Oceniający lekarz weźmie pod uwagę wszystkie te czynniki podczas formułowania diagnozy i zalecania indywidualnego planu leczenia.

Objawy depresji mogą być różne, od łagodnych do ciężkich i mogą się różnić u każdej osoby.

Normalne jest doświadczanie chwil smutku lub poczucia “przygnębienia” lub ”bluesa” jako części ludzkiego doświadczenia. Jednak diagnoza depresji wymaga, aby powyższe objawy występowały przez większość dnia, każdego dnia, przez ponad dwa tygodnie, wraz z wyraźną zmianą w codziennym funkcjonowaniu (np. w pracy/szkole, relacjach osobistych i hobby). Na szczęście depresja jest w wysokim stopniu uleczalna.

Leki

Biochemia mózgu może przyczyniać się do depresji u danej osoby i może mieć wpływ na jej leczenie. Z tego powodu mogą być zalecane leki przeciwdepresyjne. Leki te nie są środkami uspokajającymi ani „pobudzającymi”. Nie uzależniają.

Leki przeciwdepresyjne mogą przynieść pewną poprawę w ciągu pierwszego lub drugiego tygodnia stosowania, jednak pełne korzyści mogą nie być widoczne przez dwa do trzech miesięcy. Jeśli osoba odczuwa niewielką lub żadną poprawę po kilku tygodniach, psychiatra może zalecić dostosowanie dawki, dodanie nowego leku lub zmianę na inny lek przeciwdepresyjny. W niektórych sytuacjach pomocne mogą być inne klasy leków psychiatrycznych, takie jak stabilizatory nastroju. Ważne jest, aby poinformować lekarza, jeśli masz obawy dotyczące swoich leków lub doświadczasz jakichkolwiek skutków ubocznych leku.

Psychiatrzy zazwyczaj zalecają pacjentom kontynuowanie przyjmowania leków przez sześć lub więcej miesięcy po ustąpieniu objawów depresyjnych. W przypadku niektórych osób z grupy ryzyka — na przykład tych, które w przeszłości doświadczyły wielu epizodów depresji lub tych, u których w rodzinie występowała powtarzająca się historia depresji — może zostać zasugerowane długoterminowe leczenie podtrzymujące w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia przyszłych epizodów.

Psychoterapia

Psychoterapia, czyli „terapia rozmową”, jest również często zalecana równolegle do farmakoterapii. Może być stosowana samodzielnie lub w połączeniu z lekami przeciwdepresyjnymi.

Psychoterapia może obejmować jedną lub więcej osób. Na przykład terapia rodzinna lub par może pomóc rozwiązać problemy w tych bliskich relacjach. Terapia grupowa gromadzi w środowisku terapeutycznym grupę osób, które podobnie doświadczają depresji, zapewniając okazję do wzajemnej nauki i wsparcia.

W zależności od nasilenia depresji, leczenie psychoterapią może trwać kilka tygodni lub dłużej. Znaczną poprawę można często osiągnąć już po kilkunastu sesjach.

Terapia elektrowstrząsowa (ECT)

Terapia elektrowstrząsowa ECT to leczenie medyczne, które jest zazwyczaj zarezerwowane dla osób z ciężkimi epizodami depresyjnymi, które nie zareagowały na inne metody leczenia. ECT jest stosowane od lat 40. XX wieku, a wiele lat badań doprowadziło do znacznych udoskonaleń i uznania jego skuteczności jako głównego nurtu leczenia, a nie „ostateczności”. ECT to zabieg wykonywany w znieczuleniu, podczas którego mózg jest stymulowany elektrycznie w celu wywołania krótkiego napadu padaczkowego. Pacjent zazwyczaj otrzymuje ECT dwa do trzech razy w tygodniu, co daje łącznie od sześciu do 12 zabiegów. Zazwyczaj jest on zarządzany przez zespół przeszkolonych specjalistów medycznych, w tym psychiatrę, anestezjologa i pielęgniarkę lub asystenta lekarza.

Samopomoc i radzenie sobie

Istnieje szereg rzeczy, które ludzie mogą zrobić, aby pomóc sobie w złagodzeniu objawów depresji. Wielu osobom regularne ćwiczenia pomagają odzyskać pozytywne uczucia i poprawić nastrój. Regularne zapewnienie sobie odpowiedniej ilości snu, zdrowa dieta i unikanie alkoholu również mogą pomóc złagodzić objawy depresji.

Depresja różni się od smutku żalu i żałoby

Śmierć bliskiej osoby, utrata pracy lub zakończenie związku to trudne doświadczenia, które człowiek musi znieść. Normalne jest, że w odpowiedzi na takie sytuacje rozwijają się uczucia smutku lub żalu. Osoby doświadczające straty często mogą opisywać siebie jako osoby „przygnębione”.

Ale bycie smutnym nie jest tym samym, co depresja. Proces żałoby jest naturalny i unikalny dla każdej osoby i ma pewne cechy wspólne z depresją. Zarówno żałoba, jak i depresja mogą obejmować intensywny smutek i wycofanie się ze zwykłych zajęć. Różnią się również w ważnych kwestiach:

• W żałobie bolesne uczucia pojawiają się falami, często przeplatając się z pozytywnymi wspomnieniami zmarłego. W ciężkiej depresji nastrój i/lub zainteresowanie (przyjemność) są obniżone przez większość czasu w ciągu dwóch tygodni.

• W żałobie poczucie własnej wartości jest zazwyczaj utrzymywane. W ciężkiej depresji powszechne są uczucia bezwartościowości i wstrętu do samego siebie.

• W żałobie myśli o śmierci mogą pojawić się, gdy myśli się lub fantazjuje się o „dołączeniu” do zmarłej ukochanej osoby. W ciężkiej depresji myśli skupiają się na zakończeniu swojego życia z powodu poczucia bezwartościowości lub niezasługiwania na życie lub niemożności poradzenia sobie z bólem depresji.

Żal i depresja mogą współistnieć. Kiedy żal i depresja współwystępują, żal jest poważniejszy i trwa dłużej niż żal bez depresji. Rozróżnienie żalu i depresji jest ważne i może pomóc ludziom w uzyskaniu pomocy, wsparcia lub leczenia, których potrzebują.

Literatura:

Burns, D,. D. (2022). Radość życia, czyli jak zwyciężyć depresję .Poznań: Zysk i S-ka

Gromnicka D. (2012). Depresja. Jak pomóc sobie i bliskim. Warszawa:

EdgardJohnstone, M. (2010). Czarny pies. Depresja. Poznań: Media Rodzina

Kępiński, A. (2014). Melancholia. Kraków: Wydawnictwo Literackie

Erin, L., G. (2024). Biology Of Depression – Neurotransmitters & Depression. Internet, dostęp 12.2024. https://www.mentalhealth.com/library/biology-of-depression-neurotransmitters

Święcicki, Ł., Co nie jest depresją, czyli jak nie rozpoznawać depresji? Internet, dostęp 12.2024. https://podyplomie.pl/publish/system/articles/ pdfarticles/000/010/128/original/25-29.pdf?1472555038