Motywacja w leczeniu otyłości to nie wszystko...

„Motywacja to proces psychicznej regulacji, od którego zależy kierunek ludzkich czynności oraz ilość energii, jaką na realizację danego kierunku człowiek gotów jest poświęcić. Tak więc motywacja to proces wewnętrzny, warunkujący dążenie ku określonym celom” (Reykowski, 1977). Cele można ogólnie podzielić na dwie klasy: na cele dodatnie, tj. takie, do osiągnięcia których zmierzamy oraz ujemne, czyli takie, których staramy się uniknąć. Podobnie dzielimy procesy motywacyjne.

Gdy celem jest „schudnięcie” (czyli wyleczenie się z otyłości) motywacja jest niezbędna – zarówno motywacja dodatnia, warunkująca „dążenie do”, jak i motywacja ujemna, warunkująca unikanie (Reykowski, 1977). Motywacja dodatnia w procesie „odchudzania się” to pragnienie osiągnięcia wymarzonej sylwetki, dobrego stanu zdrowia, sympatii innych, itp.

Motywacja ujemna to obawa przed negatywnymi konsekwencjami zdrowotnymi otyłości, dyskryminacją społeczną, niską oceną własnego wyglądu, itd.

Motywację dzielimy też ze względu na pochodzenie czynników motywujących. Jeśli pochodzą one z otoczenia (lekarz, rodzina, presja społeczna), to mówimy o motywacji zewnętrznej, uznawanej za nietrwałą. Gdy działanie rozpoczynamy z własnych, ważnych dla nas pobudek, mówimy o motywacji wewnętrznej – znacznie silniejszej i trwalszej.

Osoby, które rozpoczynają leczenie otyłości zazwyczaj są bardzo wysoko zmotywowane – albo dodatnio albo ujemnie, albo i dodatnio i ujemnie, choć w różnym natężeniu. Częściej jest to motywacja wewnętrzna niż zewnętrzna, a mimo to próby „odchudzenia się”, jeśli nawet przynoszą oczekiwany efekt, to na krótko. W badaniu Zegan i in. (2010) 71% badanych, którzy podejmowali wcześniej próby odchudzania, stwierdziło, że próby te kończyły się oczekiwanym spadkiem masy ciała, ale efekty były krótkotrwałe. W 30% przypadków wcześniejsze nieudane próby powodowały spadek motywacji do rozpoczęcia kolejnej diety. W badaniu wykazano, że podejmowanie wielokrotnych prób odchudzania, których rezultaty były krótkotrwałe i prowadziły do utraty motywacji, wiązało się z brakiem jasno określonego celu i planu działania. Opracowanie planu realizacji celu pozwala pokonać trudności związane z rozpoczęciem odchudzania, jego kontynuowaniem i utrzymaniem rezultatów.

Jednak dla skutecznej realizacji celu (również w odchudzaniu), nie wystarcza sama motywacja, nawet odpowiednio silna (Kadzikowska – Wrzosek, 2011) ani ustalenie celu i planu działania. Aby proces leczenia otyłości (odchudzania się) zakończył się sukcesem, niezbędne są sprawne wewnętrzne mechanizmy kontroli, czyli SIŁA WOLI.